مقدمه ای بر حقوق اسلامی تطبیقی

Authors

آیت الله عباسعلی عمید زنجانی

abstract

«حقوق اسلامی تطبیقی» همچون معادل عربی آن «الفقه المقارن» گرچه در محافل علمی و دانشگاهی عنوان جدیدی تلقی میشود‘ ولی با توجه به تاریخ علوم اسلامی در حقیقت امتداد رشته علمی آشنایی به نام علم الخلاف محسوب می گردد که از بخشهای پر سابقه علوم اسلامی به طور عام و مباحث فقه اسلامی به طو رخاص به شمار می آید و در گذشته در ایجاد جو آزاد علمی و گسترش و تعمیق فقه استدلالی وحقوق اسلامی تأثیر شایان توجهی داشته است. بررسی ومقایسه منطقی آراء و اندیشه های مختلف د رهر زمینه علمی ‘ اجتماعی‘ تاریخی و دینی که باشد‘ نه تنها عامل تشدید اختلافات و منافی با وحدت و تقارن ایده های بشری نیست ‘ بلکه اصولا خود زمینه ساز تفاهم و تقارب اندیشه های انسانها محسوب می گردد. بسیاری هستند که با مشاهده آثار نامطلوب و پیامدهای مصیبت بار تاریخی که از اختلافات مذهبی و تشتت آراء و جدال دینی ناشی شده است‘ از طرح هر گونه بحثی که به نوعی این اختلافات را دامن بزند‘ هراسناکند و حتی از بحث علمی و مستدل در زمینه نقدآراء و نظرات مخالف‘ هر چند مستند ومنطقی باشد‘ گریزانند. اگر به دیده انصاف بنگریم بخشی از اختلافات در زمینه مسائل دین و مذهب با احساسات تند و تعصبات کور و برخوردهای غیر منطقی همراه بوده است‘ ولی این شیوه ناپسند هرگز عمومیت نداشته و شامل هر بحث وهمه کس نبوده است. روند تاریخ علم د رجوامع اسلامی حاکی از دامنه گسترده ای از فضای باز و برخورد منطقی آراء و اندیشه ها میباشد. علم الخلاف یکی از موارد برجسته فضای باز و برخوردهای منطقی و سازنده صاحبان آراء مختلف در تاریخ اسلام بوده که برای جوامع اسلامی از نقطه نظر توسعه و ارتقا علمی و رشد و تعمیق آگاهیهای اجتماعی همواره پر برکت و سازنده بوده است و مسلمانان را در طول تاریخ پرفراز و نشیب خود علی رغم عوامل تفرقه به تفاهم و تقارب نزدیک کرده است. در یک دید کلی‘ همه محاسن ومعایب مطالعاتی تطبیقی را در حقوق اسلامی تطبیقی می توان مشاهده کرد. از آنجا که د رمطالعات تطبیقی‘ دامنه مباحث ‘ وسیع تر و آزادی نظر‘ بیشتر است‘ همواره خطر دور ماندن از واقعیتها بر سرراه محقق وجود دارد مگر آنکه در این گونه مطالعات ‘ واقعیتها همچون دلایل نظری مورد توجه قرار گیرند. به عنوان مثال‘ ملحوظ کردن عواملی چون زمان‘ مکان‘ عقاید‘ مبانی نظری و شرایط محیطی ‘ از ضروریات مطالعات تطبیقی به شمار می رود؛ بویژه اگر این مطالعات‘ هدفدار باشد و محقق بخواهد از این رهگذر به نتایجی در زمینه حق و باطل بودن آراء و یا بدست آوردن فرمولها‘ تکنیکها و راه حلهای مشترک‘ برسد که در این صورت‘ کار محقق خالی از مشکل نخواهد بود و دستیابی به این نتایج با ید با دقت و وسعت نظر انجام گیرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مقدمه ای بر مطالعات تطبیقی در مدیریت

در این مقاله تلاش گردیده است تا پیرامون مفاهیم، تاریخچه، اهمیت، دیدگاه ها و متدلوژی های مطالعات تطبیقی در مدیریت توضیحات لازم داده شود. ارتباط میان رشته تطبیقی و سایر رشته های مرتبط مورد تامل واقع شده و تاثیر پیشرفت های حاصله در رشته های مختلف و تکامل و توسعه مدیریت تطبیقی مورد توجه قرار گرفته است. همچنین به محدودیت های متداول در روش های تحقیق مدیریت تطبیقی اشاره گردیده و بر اهمیت نگرش سیستمی ...

full text

مقدمه ای بر مبانی مدیریت اسلامی

هنر هماهنگ کردن و هدفدار ساختن تلاشهای افراد به قصد افزایش بهره وری آنان، رمز مدیریت صحیح است. اما این امر باید با صرف کمترین میزان پول و نیرو و زمان و امکانات صورت گیرد. در این مقاله با اشاره به فلسفه مدیریت، و مروری بر اهداف آن، مدیریت اسلامی ارزیابی گردیده و برتری آن نسبت به سایر شیوه های مدیریت مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

full text

مقدمه ای بر تئوری عمومی مدیریت اسلامی

در ضرورت طراحی نظام نوین برای مدیریت در جامعه امروز کشورمان سخن بسیار گفته شده و مقاله ها و نوشته های چندی در این زمینه تنظیم گردیده که هر کدام از زاویه ای به این مهم نگریسته اند. در مقاله ای که پیش رو دارید نویسنده کوشیده است تا تعریفی از مدیریت مبتنی بر ارزشهای اسلامی ارائه داده، مقدمه ای را در مورد مدیریت اسلامی رقم بزند و مسائل رفتاری و جوابهای کرداری را در اسلام بیان دارد همانگونه که از عن...

full text

صلاحیت بین المللی دادگاه های عمومی دولت اسلامی (مقدمه ای بر مطالعۀ تطبیقی تعارض قانون ها در حقوق موضوعه و فقه و حقوق اسلامی)

در حقوق بین الملل خصوصی، مسئله «صلاحیت بین المللی دادگاه های داخلی» و به عبارت دیگر «صلاحیت دادگاه های داخلی دربارۀ دعاوی بین المللی» به عنوان پیش شرط «سیستم حل تعارض قوانین» مطرح است و این مسئله آنگاه مطرح می شود که حداقل یکی از اصحاب دعوا، بیگانه باشد یا موضوع دعوا به گونه ای با دولت خارجی ارتباط داشته باشد. در فقه و حقوق اسلامی، مسلمانان و اهل ذمۀ اتباع دولت اسلامی و کافران غیرذمی بیگانه به ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی

Publisher: دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

ISSN 0196-1026

volume 32

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023